Stefan van der Steen - 19 / Jul / 2025
... Giovanni Manzone, één van de kinderen, trok het ‘kortste strootje’ – hij erfde Castelletto, volgens de familie het armste stuk grond. De hellingen waren te steil en te arm voor gewassen als graan of maïs. Maar precies dát stukje werd het begin van een wijnavontuur...
De wijnen van Giovanni Manzone, die we vandaag met zoveel plezier drinken, kennen een indrukwekkende voorgeschiedenis. Die begint niet bij Giovanni zelf, maar bij Stefano Manzone, geboren in 1863. Deze man, stamvader van de familie, bezat uitgestrekte stukken grond in de streek Piemonte. Destijds was dit nog geen aaneenschakeling van druivenstokken zoals nu; het landschap was grotendeels bedekt met bossen, graanvelden en weiden.
In de nadagen van zijn leven wilde Stefano zijn bezittingen verdelen onder zijn kinderen. Niet via juridische constructies maar op de meest eerlijke manier die hij kende: door strootjes te trekken tijdens een familielunch.
Giovanni Manzone, één van de kinderen, trok het ‘kortste strootje’ – hij erfde Castelletto, volgens de familie het armste stuk grond. De hellingen waren te steil en te arm voor gewassen als graan of maïs. Maar precies dát stukje werd het begin van een wijnavontuur. Giovanni had eerder gewerkt bij een gerenommeerd wijnhuis en besloot, na de Eerste Wereldoorlog, om druivenstokken te planten en in 1925 zijn eigen wijnbedrijf te beginnen.
De familie vestigde zich in de oude pastoorswoning van Castelletto de Ciabot del Preve midden in Monforte d’Alba. Deze gemeente is één van de elf erkende dorpen waar de prestigieuze Barolo mag worden geproduceerd. Monforte ligt in de heuvelachtige streek Langhe in het hart van het Italiaanse Piemonte.
En zo ontstond het wijnhuis Giovanni Manzone.
Fun fact: Destijds kreeg de familie Manzone de bijnaam “de mijners” van andere dorpsgenoten. In plaats van een schep hadden zij een mijnbijl nodig om de harde grond te bewerken.
Jarenlang had Giovanni nog de landbouw verdiensten van de mais en graan nodig om het hoofd boven water te houden, vele boeren zijn destijds ook gestopt om te werken in autofabrieken waar toen meer geld in te verdienen viel. Na jarenlang ploeteren op de schrale, arme grond wisten ze het familiebedrijf stap voor stap uit te bouwen. Door de jaren heen werd extra wijngaard verworven in de gewaardeerde cru’s Castelletto en Gramolere. Deze liggen op steile hellingen op zo’n 450 meter hoogte en zijn rijk aan kalk, een terroir dat bekendstaat om zijn lage opbrengst maar hoge concentratie en kwaliteit van de druiven.
Ook vandaag de dag is het werk fysiek zwaar en grotendeels handmatig maar de keuze om vol in te zetten op wijnbouw is zonder twijfel de juiste gebleken.
Inmiddels staat Mauro Manzone grotendeels aan het roer, zoon van Giovanni (kleinkind van de oprichter Giovanni). Hij runt het domein als opgeleid oenoloog maar zijn vader, inmiddels 78 jaar is nog altijd dagelijks actief in de wijngaard. Hij bestuurt nog steeds de schuine tractor en beslist mee in de wijngaard in de kelder. Zoon Mauro beschouwt Giovanni nog steeds als “the boss”.
Vandaag beheert de familie Manzone ongeveer 13,5 hectare grond, waarvan 7 à 8 hectare beplant zijn met wijnstokken.
De wijngaarden liggen op hoge, extreem steile hellingen tussen de 350 en 450 m hoogte in de cru’s Castelletto en Gramolere, die behoren tot de meest gewaardeerde terroirs van Monforte d’Alba. De bodem is rijk aan kalksteen en arm aan organisch materiaal, wat leidt tot natuurlijk lage opbrengsten met geconcentreerde druiven.
Manzone hanteert een biologische en duurzame werkwijze: geen insecticiden of kunstmest, natuurlijke begroeiing tussen de rijen die wordt gemaaid en achtergelaten als natuurlijke mest, minimale toepassing van zwavel en koper en geen gebruik van herbiciden. Sinds 2015 is de wijnmakerij gecertificeerd door The Green Experience, een streng biologisch keurmerk uit Piemonte dat verder gaat dan de Europese normen.
Elke stap in de wijngaard en kelder is handwerk. Dunnen van trossen gebeurt zo spaarzaam mogelijk, plukken gebeurt met de hand en fermentaties volgen traditionele methodes: lang macereren (30–45 dagen voor Barolo’s) op inheemse gisten, zachte overpompen en rijping in grote Slavonische houten vaten en tonneaux (500–700 L). De wijnen worden niet geklaard of gefilterd, met slechts minimale toegevoegde SO₂, zodat de pure expressie van druif en bodem behouden blijft.
Er is ook aandacht voor biodiversiteit: sinds 2014 zijn er bijenkasten geplaatst in de Gramolere‑wijngaard, en speciale “bat‑boxes” voor vleermuizen ter bestrijding van schadelijke insecten en ter bescherming van het ecosysteem.
De duurzame initiatieven gaan verder: een fotovoltaïsch systeem van 12 kW op het dak van de nieuwe kelder voorziet sinds 2012 in energie voor temperatuurregulatie en verwarming van werkruimtes gebeurt met lokaal hout afkomstig van de omliggende bossen.
Voor wie dacht dat ze in Piemonte alleen Barolo maken, andere druiven die staan aangeplant zijn bijvoorbeeld Barbera en Dolcetto als het gaat om rode wijn. Maar de grootste verrassing is de witte wijn uit Piemonte.
Een bijzonder hoofdstuk in het verhaal van Manzone is de Langhe Rossese Bianco, een bijna uitgestorven druif die in 1982 door Giovanni Manzone werd herontdekt. Dankzij jarenlang onderzoek en nauwe samenwerking met onder meer de Universiteit van Turijn en het Italiaanse ministerie van Landbouw, werd de variëteit in 2012 officieel erkend als Langhe Rossese Bianco DOC.
Manzone is tot op de dag van vandaag de belangrijkste producent van deze zeldzame witte druif, afkomstig van ongeveer 1 hectare wijngaard. De wijn genaamd Rosserto, verrast met verfijnde aroma’s van acacia en zoet fruit zoals mango en meloen, aangevuld met frisse citrus en cederhout tonen. In de mond biedt hij een mooie zachtheid, frisheid en lengte en is daarmee een opvallend expressieve witte wijn in een regio die vooral bekendstaat om haar rode wijnen.
De Langhe Nebbiolo 'Il Crutin' vormt een toegankelijke en verleidelijke kennismaking met de nobele Nebbiolo-druif. In tegenstelling tot de krachtige Barolo’s laat deze wijn een lichtere, soepelere kant van Nebbiolo zien. Met minder tannines, een frisse fruitigheid, hints van gedroogde bloemen, rood fruit en een verfijnde minerale ondertoon, is dit een wijn die charmeert vanaf de eerste slok.
Als elegante instap-Nebbiolo biedt 'Il Crutin' een mooi contrast met de gespierde structuur en diepgang van de Barolo’s en laat hij zien hoe veelzijdig deze druif kan zijn, zonder aan karakter of herkomst in te boeten.
De Dolcetto d’Alba “Le Ciliegie” is een levendige, jong soepele wijn die de kracht van handwerk en terroir perfect combineert. Gemaakt van oude Dolcetto-stokken uit de Castelletto- en Gramolere-cru’s, op kalkrijke, zandige bodems met rode klei en verbouwd op terrassen rond de 450 m hoogte. De druiven worden handgeoogst in september wanneer ze perfect rijp zijn, na de 15 dagen durende fermentatie waarna de wijn zich ontwikkelt in roestvrijstalen tanks en wordt gebotteld tijdens de afnemende maan.
“Le Ciliegie” toont aroma’s van helder donker fruit met een subtiele kruidige toets, Amarena-kers, een verfijnde zuurgraad en een vleugje mineraliteit.
Met een beperkte jaarlijkse productie van enkele duizenden flessen is Le Ciliegie een prachtige introductie in het gamma: sappig, elegant en klaar om nu van te genieten, maar ook bestand tegen enkele jaren flesrijping een perfecte balans tussen toegankelijkheid en finesse.
Hoewel Barolo het vlaggenschip is, laat Manzone zien dat ook Barbera een indrukwekkend palet aan stijlen kan bieden. Het wijnhuis produceert twee zeer verschillende Barbera’s die de veelzijdigheid van deze druif prachtig illustreren:
· Barbera d’Alba “Le Ciliegie” is een heldere, sappige wijn, met aroma’s van jonge kersen en frambozen, een levendige zuurgraad en weinig tannines. Het resultaat is een frisse, toegankelijke wijn.
Manzone Barbera d'Alba "le ciliegie"
· Barbera d’Alba Superiore “La Marchesa” daarentegen is een serieuzere, diepere expressie, afkomstig van het terroir van Gramolere, waar de druiven groeien op rode klei. De druiven worden met de hand geoogst, gevolgd door een fermentatie van zo’n 20 dagen en een rijping van meer dan twee jaar in tonneaux. Deze wijn wordt uitsluitend in topjaren gemaakt, in beperkte oplage, en biedt een rijpe, krachtige structuur met diepgang en bewaarpotentieel.
Manzone d'Alba superiore "la marchesa"
Samen laten deze twee wijnen zien hoe Barbera kan variëren van levendig en fruitgedreven tot gelaagd en krachtig, maar elk met een duidelijke afdruk van Manzone’s zorgvuldige aanpak en het terroir van Monforte d’Alba.
De Barolo’s van Manzone vormen het hart van hun portfolio, met drie karaktervolle varianten: Castelletto, Gramolere en de selectiewijn Bricat. Elk weerspiegelt het unieke karakter van zijn herkomst, met een stijl die trouw blijft aan de klassieke Barolo-traditie.
De stijl van Manzone’s Barolo’s wordt vaak omschreven als delicaat, etherisch en terroir-gedreven, in scherp contrast met de moderne, zwaardere stijlen. Ze worden gemaakt volgens de traditionele Barolo-filosofie: met lange schilweking, rijping op grote Slavonische houten vaten en een minimale interventie in de kelder, zodat het karakter van druif en bodem volledig tot zijn recht komt.
Alle Barolo's van Giovanni Manzone
